‘Het enige dat we nu moeten doen is luisteren.’
Het was verfrissend om deze zowel wijze als afwijkende boodschap van de burgermeester van Atlanta te horen tussen het verbale geweld dat CNN de afgelopen dagen liet zien. Het stond haaks op de oorlogstaal van Trump aan de ene kant en de activisten en journalisten aan de andere. Het was een eenzame oproep om niet meteen stelling te nemen en eerst en vooral elkaars verhaal te laten bestaan en op waarde te schatten.
Ik ben er ook van overtuigd dat het luisteren naar elkaars verhaal de enige echte oplossing is in de racisme-discussie die momenteel weer oplaait en pijnlijk duidelijk maakt dat onze samenlevingen nog allesbehalve vrij van discriminatie zijn. Niet voor niets zijn wij ervan overtuigd dat sterke, veerkrachtige – en vooral gelijkwaardige – gemeenschappen alleen kunnen bestaan als er plek is voor elk verhaal. Zonder dat die verhalen gecategoriseerd worden op waarde en langs morele meetlatten gelegd worden. Elk verhaal is even belangrijk.
Hier zitten wel een paar kanten aan die niet in elke kring even goed vallen. Want dit houdt ook in dat het verhaal van de politieagent die George Floyd’s luchtpijp afknelde er ook mag zijn. Net zoals Trump’s verhaal. Ik zeg hier ook heel nadrukkelijk bij dat we het niet met alle verhalen eens hoeven te zijn, integendeel. Maar het ene verhaal kan niet zonder het andere. Uiteindelijk zou het doel moeten zijn dat door naar elkaar te luisteren een nieuw narratief ontstaat, dat naast die bestaande narratieven komt te staan.
Dit luisteren naar elkaar vereist nogal wat, aangezien het veel makkelijker is om je van elkaar af te wenden. Als je elkaars verhaal niet kent dan is het eenvoudig om in je eigen gelijk te blijven geloven. Dat is in het voordeel van rabiate activisten aan beide zijden. Enig begrip voor het verhaal van de ander verzwakt je eigen positie en dat is voor vele een vreselijke gedachte. En zo houden ze door niet te luisteren een gepolariseerde situatie met zijn allen in stand.
Misschien moeten we het ook niet van die rabiate activisten hebben. Hun verhaal krijgt immers al voldoende podium. Een uurtje CNN kijken is daarvan het bewijs. En de retoriek van onze eigen politici draag over het algemeen ook niet bij aan verzoening. Zij hebben het te druk met het hanengevecht over verantwoordelijkheden, wat niet geheel buiten het licht van de naderende verkiezingen gezien kan worden.
Nee, de verantwoordelijkheid ligt bij al die anderen. Mensen die misschien niet de boegbeelden van bewegingen zijn, aan linker of rechterkant van het spectrum. Mensen die niet direct betrokken zijn, maar die het belangrijk vinden dat we in een maatschappij leven waarin iedereen zich veilig, geaccepteerd en gewaardeerd voelt. Een ruwe en volledig op eigen waarneming gebaseerde schatting leert me dat dit het overgrote deel van de mensheid is, in ieder geval in Nederland.
Ik roep daarom op om in actie te komen. Niet (alleen) door met zijn allen op de Dam of Erasmusbrug te gaan staan of door je Facebookprofiel op zwart te zetten, maar vooral door op een ander af te stappen, iemand die je vaag of zelfs helemaal niet kent en liefst iemand die je niet zo snel zou benaderen, en te vragen of zij of hij haar of zijn verhaal met jou wil delen. En dat hoeft wat mij betreft niet eens langs de etnische lijnen die nu zo naar voren komen. De ander is immers een veel breder begrip en het streven naar die sterke, veerkrachtige en gelijkwaardige samenleving vereist de moed om alle mogelijk verhalen in dat proces betrekken.
‘Het enige dat we nu moeten doen is luisteren.’
Laten we ons daaraan vasthouden en daarmee zorgen voor verbinding.